«Εμείς, τα 8 εκατομμύρια Έλληνες του 1940, είπαμε ΟΧΙ στα 130 εκατομμύρια Ιταλών και Γερμανών που θέλησαν να μας σκλαβώσουν. Ήταν λόγος ώριμος και γνώριμος, ήταν μια επανάληψη του αρχαίου “μολών λαβέ”, ήταν των Βυζαντινών “την Πόλιν τοις βαρβάροις ουδέποτε εώμεν”, ήταν του Θούριου του Ρήγα το “καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή”. Η Ελλάδα δεν είναι μόνο παλιά δόξα, είναι συνεχής και αδιάκοπη η ζωή της. Άλλαξε την Ιστορία της Ευρώπης. Αντιστάθηκε, τότε, η Γαλλία με 50 εκατομμύρια και κράτησε 30 μέρες, η Πολωνία με 30 εκατομμύρια 15 μέρες και η Ελλάδα με 8 εκατομμύρια κράτησε αντίσταση 216 μέρες.

Ο Ιταλικός Φασισμός δεν πέρασε. Έφυγε με την περίφημη λέξη “αέρα” και αέρας έγινε. Ο Ιταλός στρατιωτικός κριτικός Αμεντέο Τόστι, στο βιβλίο του “Ο Πόλεμος που δεν έπρεπε να γίνει”, γράφει επί λέξει: “Η εκστρατεία αυτή παρατάθηκε για έξι μήνες, απορρόφησε και καταπόνησε περίπου 30 Ιταλικές Μεραρχίες με 700.000 άντρες, 90 χιλιάδες κτήνη, 17 χιλιάδες αυτοκίνητα και μας στοίχισε περίπου 14 χιλιάδες νεκρούς, 20 χιλιάδες αιχμαλώτους και αγνοούμενους, 18 χιλιάδες που αχρηστεύτηκαν από κρυοπαγήματα. Η ανάλωση και οι απώλειες αυτές υπήρξαν οδυνηρότατες και έμελλε να βαρύνουν κατά τρόπο σοβαρότατο την περαιτέρω εξέλιξη των επιχειρήσεων». Άλλες πηγές αναφέρουν ότι οι νεκροί ήταν 11.123, οι τραυματίες 26.280 και οι αγνοούμενοι 22.413. Αυτός ο απολογισμός μετρά τις απώλειες των Ιταλών, απ’ το Νοέμβρη του 1940, έως τον Απρίλη του 1941.

Η επίθεση ήταν απρόκλητη. Η αντεπίθεση των Ελλήνων απολύτως απροσδόκητη, μιας που καταφέρνουν να παραλύσουν εχθρικά οχήματα, να αντέξουν το βαρύ χειμώνα και να απωθήσουν τους Ιταλούς βαθιά μέσα στην Αλβανία. Τότε, η VIII Μεραρχία δέχτηκε το μεγαλύτερο φορτίο ευθύνης και έκανε τις μεγαλύτερες θυσίες. Κι εμείς, σήμερα, μπορούμε να δούμε μέσα από τις πράξεις τους, άξια παραδείγματα ρητών, όπως το αρχαίο “Εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί Πάτρης” και “Θέλει αρετή και τόλμη η Ελευθερία” (Αντρέας Κάλβος 1792-1867 / 4η απ’ τις 20 “Ωδές”).

Δε νικηθήκαμε. Κατακτηθήκαμε. Σήμερα είμαστε ελεύθεροι!

Συνέχεια και πλάι στο συμβολικό θέμα “Μπιζάνι”, βρίσκεται τούτος ο μικρός χώρος, αφιερωμένος στο μεγάλο νόημα των δυο ΟΧΙ. Συντρίμμια σαν αυτά, υπάρχουν σκόρπια σε όλη την Ελλάδα.

Ο χώρος αυτός, είναι καμωμένος από τσιμέντο και χαλίκι που πρόσθεσα σιγά-σιγά, για να κολλήσει σταδιακά στα τούβλα και να σχηματίσει έτσι τους επιθυμητούς όγκους.

Δεξιά επάνω, βλέπουμε ένα απόσπασμα της διαταγής της VIII Μεραρχίας της 30/10/1940.»

Παύλος Βρέλλης, Μπιζάνι 1994